In het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS) zette ProRail het afgelopen half jaar de nodige stappen. Zo werd PHS Den Haag-Rotterdam afgerond, zij het met enige vertraging. Verder werd er zowel binnen als buiten winst geboekt op het traject PHS Meteren-Boxtel. De aanleg van de Zuidwestboog bij Meteren ging van start, er wordt hard doorgewerkt aan het verdiepte spoor in Vught en het tracébesluit Meteren-Boxtel werd na een procedure bij de Raad van State eindelijk onherroepelijk.
Het wachten is nu op de 13e voortgangsrapportage PHS (over de eerste helft van 2025) voor de precieze stand van zaken. In die voortgangsrapportages wordt behalve de voortgang en behaalde resultaten van de afzonderlijke PHS-contracten ook de financiële stand van zaken uit de doeken gedaan. Toch kan SpoorPro op basis van de nu beschikbare informatie alvast een tussentijdse stand van zaken geven.
PHS Alkmaar – Amsterdam
Gereed 2036
Van alle PHS-projecten is de reizigerscorridor Alkmaar-Amsterdam het minst ver gevorderd. Dit project zal op zijn vroegst pas in 2036 worden afgerond. Dit heeft alles te maken met de de realisatie van het project Zuidasdok, inclusief de realisatie van het derde perron bij station Amsterdam Zuid. “Deze worden pas na 2036 verwacht”, aldus ProRail. Dan is het ook nog zo dat de volledige hoogfrequente dienstregeling op de corridor Alkmaar-Amsterdam pas gereden kan worden als de laatste bouwstap op Amsterdam Centraal gereed is. Ondertussen wordt wél continu bekeken welke tussentijdse verbeteringen voor de reizigers en vervoerders mogelijk zijn.
Op de PHS-corridor Alkmaar-Amsterdam betreft de hoogfrequente treindienst zes intercity’s per uur tussen Alkmaar en Amsterdam en zes sprinters per uur tussen Uitgeest en Amsterdam Centraal. De PHS-maatregelen omvatten onder meer de uitbreiding van station Uitgeest en de realisatie van een nieuw opstelterrein in Heerhugowaard. Beide worden verwacht in 2030. Voor wat betreft het opstelterrein in Heerhugowaard, is er goed nieuws te melden: daarvoor heeft ProRail eind vorig jaar grond aangekocht van de gemeente.
Om het opstelterrein te kunnen aanleggen, is evenwel ook nog grond nodig die nu nog in bezit is van derden. Die zal ProRail nog moeten verwerven, voordat de werkzaamheden kunnen beginnen. Als alles volgens plan verloopt, begint de spoorbeheerder in 2026 met de werkzaamheden. Het doel is om het project in de loop van 2028 op te leveren. Station Uitgeest wordt de komende jaren verbouwd. Het station krijgt een nieuw stationsgebouw, een extra eilandperron, terwijl ook de sporen en perrons worden aangepakt. De verbouwing zal in 2029 klaar zijn.
PHS Amsterdam-Eindhoven
Gereed 2036
In het verlengde van Alkmaar-Amsterdam zal ook de reizigerscorridor Amsterdam – Eindhoven niet eerder dan in 2036 hoogfrequent treinverkeer aankunnen. De PHS-dienstregeling met zes sprinters en zes intercity’s is eind 2017 al grotendeels ingevoerd op deze corridor. De doortrekking van Sprinters van Houten naar Geldermalsen is in 2032 voorzien als laatste stap. Voor het verbeteren van het goederenvervoer is het evenwel noodzakelijk dat (de infrastructuur rond) Amsterdam Centraal wordt aangepast. Daar wordt hard aan gewerkt. Daarnaast is er een raakvlak met andere projecten, zoals Zuidasdok. Verder moet station Amsterdam Sloterdijk nog worden aangepakt. De PHS-maatregelen bij Amsterdam Amstel en station Geldermalsen zijn inmiddels gereed.
Reizigerscorridor Breda-Eindhoven
Gereed: 2036
Binnen deze PHS-corridor valt onder andere de verbetering derde en vierde intercity per uur tussen Breda en Eindhoven. Deze eerste stap is in voorbereiding voor eind 2026 (dienstregeling 2027): de vier intercity’s tussen Breda en Eindhoven. Voor 2031-2032 is gepland tussen Tilburg en Breda het aantal sprinters te verhogen van twee naar vier per uur. Deze frequentieverhoging wordt vanaf dat moment mogelijk door herroutering van goederenverkeer na voltooiing van de PHS-corridor Goederen Zuid-Nederland en het verdiepte spoor bij Vught.
Voor deze corridor zijn verder aanpassingen rond stations Tilburg en Eindhoven noodzakelijk, alsmede aanpassingen van overwegen rond Boxtel. De producttap zal op zijn vroegst eind 2026 kunnen worden genomen. De wisselverbinding in Eindhoven wordt in 2026 gerealiseerd. Afronding van de werkzaamheden op en rond Tilburg was gepland voor 2026, maar die termijn wordt niet gehaald door de beperkte beschikbaarheid van voldoende treinvrije periodes. Tilburg krijgt in 2027 zijn nieuwe lay-out, waar dat eigenlijk al voorzien was in 2024, maar door de misser met het NG-sein moest de herinrichting van de sporen worden uitgesteld.
De maatregelen bij Boxtel zullen ook later klaar zijn, maar niet alle aanpassingen hoeven te zijn afgerond om de frequentieverhoging in te voeren. De randvoorwaardelijke wisselverbinding emplacement Eindhoven Oost is in de eerste helft van 2024 toegevoegd aan de scope van PHS. Dit project is gereed voor indienststelling per 2026. De volledige PHS-frequenties zijn mogelijk in 2036.
Reizigerscorridor Den Haag-Rotterdam-Breda
Inmiddels gereed
Binnen deze PHS-corridor wordt met een variant gewerkt voor een hoogfrequente lijnvoering: acht intercity’s tussen Den Haag Hollands Spoor en Rotterdam Centraal, zes sprinters per uur Den Haag Centraal-Rotterdam Centraal-Dordrecht en vier intercity’s per uur Rotterdam Centraal-Breda. Deze verbeteringen waren gepland voor eind 2024, maar konden nog niet in de dienstregeling van 2025 worden meegenomen. Pas eind maart van dit jaar werden de laatste werkzaamheden op het traject uitgevoerd. Deze vertraging werd veroorzaakt door een tekort aan technisch personeel.
Goederencorridor Zuid-Nederland
Gereed: 2031
Het goederenverkeer dat nu vanuit Rotterdam via Dordrecht, Breda, Tilburg (Brabantroute) richting Zuidoost-Nederland gaat, wordt in de toekomst geleid via de Betuweroute en een nieuwe Zuidwestboog bij Meteren naar Zuid-Nederland. Daarmee wordt de route Dordrecht-Breda-Tilburg-Eindhoven ontlast, komen er daar reizigerspaden vrij en gaat de Betuweroute intensiever gebruikt worden. Ingebruikname van onder meer de verdiepte ligging van het spoor in Vught en de Meterenboog zijn voorzien in 2031.
Reizigerscorridor Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (SAAL)
Gereed: 2033
SAAL behelst uitbreiding en verbetering van capaciteit en kwaliteit van het openbaar vervoer op de corridor Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad. Uitvoering van de PHS-maatregelen bij onder meer Weesp zijn voorzien tot en met 2029. Voor de verbouwing van station Weesp loopt inmiddels een aanbesteding. Buiten de infrastructuurmaatregelen om de frequentie te kunnen verhogen, is invoering van ERTMS op de corridor noodzakelijk om de stap naar meer treinen te kunnen realiseren.
Reizigerscorridor Schiphol-Utrecht-Nijmegen
Gereed: 2028
Binnen deze corridor is een hoogfrequente lijnvoering volgens het zogenoemd 6/4 model voorzien: 6 intercity’s per uur Schiphol-Amsterdam Zuid-Utrecht Centraal-Arnhem Centraal(-Nijmegen), 1 ICE per 2 uur Amsterdam Centraal-Utrecht Centraal-Arnhem Centraal-Duitse grens en 4 sprinters per uur Breukelen-Utrecht Centraal-Veenendaal Centrum waarvan 2 per uur doorrijden naar Rhenen. De hoge frequenties rijden al, waarbij de oplevering van PHS Nijmegen uiteindelijk ook de gewenste tijdligging van elke tien minuten een IC mogelijk maakt.
De aanpassingen bij Station Utrecht zijn reeds in gebruik genomen. Uitbreiding van station Nijmegen wordt naar verwachting afgerond in 2028.
Overigens zijn alle data voor ‘gereed voor indienststelling’ onder voorbehoud. Het tekort aan technici speelt namelijk een steeds grotere rol, zo meldde de vorige voortgangsrapportage al. “De schaarste aan personeel speelt in de hele spoorsector en vraagt veel van partijen”, stelt ProRail ook nu weer. “Dit blijft een belangrijk risico voor de uitvoering van de geplande werkzaamheden van PHS. Toch gaat de realisatie van PHS onverminderd door. Het uiteindelijke resultaat is straks meer treinen en dus meer zitplaatsen op die drukke trajecten.”
